باتوجه به کاهش نرخ فرزندآوری در کشور، چندسالی است که کارشناسان حوزه جمعیت و آینده‌پژوهان، نسبت به پدیده شوم کاهش جمعیت و افزایش سالمندی در کشور هشدار می‌دهند. این مسئله در سطح نگاه کارشناسی باقی نمانده و به دغدغه رهبری، برخی از مدیران اجرایی و نمایندگان مجلس نیز تبدیل شده است. به‌طوری که رهبری، سیاست‌های کاهش جمعیت در دهه هفتاد را اشتباه دانسته و از فرزندآوری به‌عنوان مجاهدت بزرگ یاد می‌کنند.
به همین دلیل، قوانین مختلفی در راستای حمایت از فرزندآوری در مجلس شورای اسلامی، وضع شده است که ازجمله آن‌ها، قانون «حمایت از خانواده و جوانی جمعیت» میباشد که در آبان 1400 به تصویب رسیده است. در این قانون انواع سیاست‌های حمایتی از پرداخت وام برای به‌دنیا آمدن هرکدام از فرزندان، اختصاص خودرو به مادران صاحب فرزند، اختصاص زمین و… درنظر گرفته شده است. بعلاوه وظایفی به عهده هرکدام از دستگاه‌ها قرار داده شده است که مکلف به اجرای آن‌ها هستند. به‌عنوان مثال می‌توان به وظایف صداوسیما در خصوص تولیدات محصولات صوتی و تصویری در جهت ترویج امر فرزندآوری اشاره نمود. اما این قوانین تاچه حد اجرایی شده و اجرای آن‌ها چه تاثیری در افزایش فرزندآوری داشته است یا می‌تواند داشته باشد؟
طبق آمار اعلام‌شده تاکنون تنها 30درصد این قانون اجرایی شده است و تعداد بالای متقاضیان در صف وام فرزندآوری و گرفتن زمین و نارضایتی آنان از دستگاه‌های مربوطه در تخصیص این منابع، حاکی از آن است که این قانون هنوز از سمت متولیان امر، آنطور که باید جدی گرفته نشده است. وقتی تعداد فرزندان در بین خیلی وزرای کابینه از دو یا سه فرزند تجاوز نمی‌کند و این موضوع در بین سایر مسئولین و مدیران نیز نه امری از سر اعتقاد و باور، بلکه وظیفه‌ای کاری قلمداد می‌شود، چگونه می‌توان از اجرای این قانون انتظار معجزه داشت؟
ازطرفی جدای از کارآمد بودن یا نبودن، عمده مواد این قانون، سیاست‌هایی حمایتی مربوط به بعداز تولد فرزند است؛ درحالی‌که برای پوشش هزینه‌های پزشکی و درمانی قبل یا بعداز بارداری، حمایتی درنظر گرفته نشده است. بعلاوه اینکه چگونه خانواده‌ای که در خانه‌ای اجاره‌ای سکونت دارد و مرد خانواده با حقوق کارمندی و کارگری، زندگی را می‌گرداند، می‌تواند به امید گرفتن 200 متر زمین، در کمتر از چند سال، صاحب 3یا4 فرزند شود و با کدام سرمایه قرار است نسبت به ساخت آن اقدام کند؟
به‌نظر می‌رسد، ایجاد ثبات در شرایط عمومی اقتصاد کشور، می‌تواند راهکار موثرتری درکنار سیاست‌های تشویقی برای فرزندآوری باشد. رونق اشتغال، پرداخت حقوق و دستمزد مناسب، ساخت مسکن ارزان قیمت توسط دولت، کنترل قیمت‌ها و… می‌تواند شرایطی را ایجاد کند تا خانواده‌هایی که میل به فرزندآوری دارند، با خیالی آسوده‌تر نسبت به این امر، اقدام کنند.
اما مسئله بعدی در این رابطه، بعد فرهنگی و تربیتی آن است که ظاهرا هیچ پیوستی برای آن وجود ندارد و نسبت به آن بی‌توجهی شده است. با نگاهی در وضعیت نسل جوان و نوجوان امروز، تفاوت‌های فرهنگی عمده و ضعف‌های تربیتی جدی، به وضوح قابل رویت هستند. تفاوت‌ها و ضعف‌هایی که آثارشان را در نوع پوشش، طرز فکر، ارتباطات اجتماعی و… نشان می‌دهند و نسبت آنان را با هنجارهای عرفی، ملی و دینی مشخص می‌کنند. پس این سوال قابل طرح است که آیا تنها و به هر قیمتی به دنبال افزایش جمعیت هستیم یا برنامه‌ای برای تربیت نسل‌های بعد نیز درنظر گرفته‌ایم؟ ازاین‌رو نیاز است تا سیاست‌گذاران ضمن اهتمام به اجرای کامل قانون و دنبال‌کردن امور تا رسیدن به شرایط مطلوب اقتصادی، این بُعد را نیز مورد توجه قرار داده و برای آن برنامه‌ریزی نمایند.
🖊 امین ماکیانی
/.انتهای پیام